Interowatte?

Vandaag schrijf ik over ‘Interoceptie’. Heel soms heb ik spijt dat ik al mijn blogs inspreek zodat ze ook te beluisteren zijn. Dit gevoel speelt vooral op als ik stukken schrijf waarin onmogelijk normaal uit te spreken woorden zitten. En ik weet niet hoe het komt, maar hoe vaker je die woorden goed uit probeert te spreken, hoe ingewikkelder het lijkt te worden. Overigens struikelde ik laatst ook tig keer over het woord ‘psychiater’. Dus heel ingewikkeld hoeft het niet eens te zijn om het te verkloten haha..

Interoceptie

Interoceptie is het vermogen van een organisme om prikkels van binnenuit het eigen lichaam waar te nemen. Veelal betreft dit het detecteren van tekorten en overschotten aan opneembare en uitstootbare stoffen. Het interoceptieve zintuigstelsel is diffuus verdeeld over diverse ingewanden. Waarnemen met dit zintuig kent bewoordingen die samenhangen met het type stof dat aangevuld of uitgestoten dient te worden. Bijvoorbeeld ademhalen en zich dorstig voelen. – Bron Wikipedia: Interoceptie

Ons lichaam stuurt de hele dag signalen naar ons brein, het vermogen om deze prikkels waar te nemen heet ‘interoceptie’. Let op, je moet plassen. Joe, je arm doet zeer. Heb je al gegeten vandaag, ik heb honger. De meeste mensen pikken deze signalen als vanzelf op waardoor ze eten wanneer ze honger ervaren, niet doorlopen met een gebroken voet, naar de wc gaan wanneer ze moeten plassen etc.

Bij mensen met autisme komen deze signalen soms niet, of niet volledig bij het brein aan. Hierdoor kan het brein niet goed plaatsen welke signalen er binnenkomen en wordt pijn bijvoorbeeld niet ervaren, of op een andere manier.

Voorbeelden

Het verkeerd identificeren van lichamelijke signalen kan heel vervelend zijn. Bijvoorbeeld als het ervoor zorgt dat je niet op tijd naar de wc kan of eten moeizaam gaat. Enkele voorbeelden van het verkeerd identificeren van lichamelijke signalen zijn:
– jeuk ervaren in plaats van pijn;
– geen pijn ervaren en daardoor te lang doorlopen met klachten waar medische hulp bij gewenst is;
– depressieve gevoelens ervaren in plaats van vermoeidheid;
– misselijk zijn in plaats van een hongergevoel ervaren;
– geen dorst ervaren en daardoor vergeten te drinken;
– niet (op tijd) voelen wanneer je naar de wc moet. (Daardoor te laat gaan waardoor lichamelijke ongemakken kunnen ontstaan, bijv blaasontsteking).

Deze voorbeelden zijn maar een klein deel van de lichamelijke signalen die gemist, of anders ervaren kunnen worden. Heb je hier vragen over, bel dan altijd even je eigen behandelaar of huisarts.

Hoe ik dit ervaar

Wanneer ik pijn heb voel ik dit vaak pas wanneer het heel erg is, of voelt het niet aan als pijn, maar ervaar ik het als een vreemd gevoel op mijn huid. Pas wanneer ik bij wijze van spreke niet kan lopen van de pijn in mijn rug lijkt mijn brein te beseffen dat er een pijnprikkel afgegeven wordt. Aan de andere kant kan ik soms voor hele onbenullige pijntjes heel gevoelig zijn. Wanneer ik een blaar op mijn voet heb of mijn teen heb gestoten, kan ik soms zo afgeleid raken van dat gevoel dat ik onmogelijk iets anders kan doen. Ik wil wel, maar het lijkt wel of al mijn aandacht naar die pijn getrokken wordt. Het voelt dan veel erger dan het is. Mijn interoceptie is dus verstoord.

Het ergste vind ik het hebben van een verstopt oor. Menig huisarts stuurt je naar huis met huis tuin en keuken adviezen en bij de meeste mensen lost het zich binnen een paar dagen vanzelf op. Bij mij gaat dat niet. Ik word echt helemaal gek van het gevoel en kan niet meer functioneren. Ook als ik geen pijn ervaar verstoort het elke vezel in mijn lijf. Tot nu toe heb ik me altijd aan de adviezen gehouden, en de dagen uitgezeten. Maar nu ik weet dat het mij zo extreem ontregelt omdat ik autisme heb vraag ik voortaan eerder om hulp.

Dus naast ongevoeligheid bestaat er bij mij ook een overgevoeligheid op sommige momenten, wat het identificeren van signalen vaak nog moeilijker maakt. Ervaar ik bijvoorbeeld zoveel pijn in mijn voet omdat ik overgevoelig ben, of is er serieus iets mis en moet ik eigenlijk naar de dokter? De ene keer lukt het om goed in te schatten wat er aan de hand is, maar het gaat ook wel eens mis waardoor ik te laat bij de dokter aanklop en al een aardige ontsteking onder de leden heb, of blijkt dat ik al even met een gebroken voet rondloop.

Hoe kun je ermee omgaan?

Ik weet nog niet zo lang dat ik hier meer last van heb dan gemiddeld omdat ik autisme heb. Gelukkig biedt het me de mogelijkheid om er in ieder geval bewuster van te worden en hopelijk kan ik leren signalen beter aan te voelen en te interpreteren.

Ga na waar je het meest last van hebt

Het eerste wat ik tegenwoordig probeer te doen is bij mezelf nagaan of er iets is waarom ik me zo voel. Is de somberheid te verklaren omdat ik bijvoorbeeld moe ben, of speelt er meer? Ben ik misselijk omdat ik iets verkeerds heb gegeten, of is het misschien een signaal van honger?

Ik probeer te checken waar ik mee worstel en waar mijn lichaam eigenlijk om vraagt. Dit zorgt ervoor dat ik langzaam beter leer waar ik vooral last van heb. De één heeft vooral last van het niet goed ervaren van honger of dorst, de ander juist omdat hij niet voelt wanneer hij moet plassen.

Als je bij jezelf kunt nagaan waar je het meest last van ervaart kun je hierop inspelen.

Plan dingen in

Nu ik van mezelf weet dat ik vaak vergeet (of gewoon negeer) dat ik naar de wc moet gaan omdat ik eigenlijk niet goed voel of ik moet of niet, probeer ik overdag toch vaker te gaan. Steeds als ik in de buurt van een wc kom wanneer ik buitenshuis ben ga ik even, of ik nou voel dat ik moet of niet. Het is overigens niet zo dat ik nu 40x per dag naar de wc ga, of dat ik helemaal niet voel dat ik moet. Over het algemeen voel ik het alleen pas zo laat dat ik eigenlijk veel te laat ben en het nog nauwelijks kan ophouden. Door regelmatig te gaan hoop ik die momenten minder vaak te gaan hebben.

Overigens werkt dit ook goed met eten, drinken, rusten etc. Door dit soort dingen in te plannen voorkom je dat je aan het eind van de dag nog niks gedronken hebt.

Overigens klinkt het makkelijker dan het is, want soms ga ik zo op in wat er op de dag gebeurt dat ik het alsnog compleet vergeet, maatgoed. Het begin is er zullen we maar zeggen. 😉

Sta stil bij wat je voelt

Op het moment dat ik me niet lekker voel, of een raar gevoel in mijn lichaam ervaar probeerde ik dat vooral te negeren in de hoop dat het snel over zou gaan. Je hoeft geen raket geleerde te zijn om te snappen dat dit niet echt een goeie tactiek was en dat het mijn klachten vaak alleen maar verergerden. Op het moment dat ik nu een gevoel ervaar wat ik niet direct kan plaatsen probeer ik het aandacht te geven en mijn lichaam te scannen in de hoop dat ik het gevoel kan identificeren.

Hiervoor probeer ik mijn lichaam op te delen in kleine stukken en focus ik me enkel op dat deel. Als ik bijvoorbeeld pijn ervaar, maar ik weet niet goed waar het vandaan komt, check ik eerst mijn voeten en benen. Ik sta stil bij wat ik voel en werk zo mijn lichaam af naar boven. Vaak voel ik uiteindelijk beter dat ik niet perse pijn heb in mijn hele lijf, maar het vooral in mijn benen of rug zit.

Neem je gevoel serieus

Het niet goed kunnen ervaren van lichamelijke signalen kan echt heel ingewikkeld zijn. Ik kan me dagen naar of niet lekker voelen voor ik uiteindelijk begrijp welke signalen mijn lichaam afgeeft. Neem dit gevoel serieus, ook als anderen het onzin vinden of het niet begrijpen. Ik heb enorm spijt van alle keren dat ik mezelf vermande en maar doorging, ondanks dat mijn lichaam duidelijke signalen gaf waaruit bleek dat doorgaan niet de gezondste optie was.

En hoewel het nog vaker niet dan wel lukt om signalen goed te signaleren, lukt het wel beter om erover te praten en er hulp bij te vragen.

Tot slot

Interoceptie is de term die gebruikt wordt om het vermogen van het lichaam om eigen signalen waar te nemen en daarnaar te handelen. Daarnaast staat de term Alexithymie, wat zoveel betekent als het moeilijk of niet kunnen identificeren van gevoelens en emoties.

Daarover zal later deze week een blog over online komen.

Ik ben heel benieuwd hoe jullie dit ervaren en of jullie de term interoceptie al kenden. Laat het hieronder weten, of praat mee onder de post op Facebook en Instagram over dit onderwerp!